Atrakcyjnie naukowo w Łużnej

Pierwszy dzień Pogórzańskich Atrakcji Naukowych wypełniły tradycyjne już warsztaty rakietowe, gdzie pod okiem wykwalifikowanych instruktorów z Polskiego Towarzystwa Rakietowego, można było własnoręcznie wykonać rakietę, by cieszyć się następnego dnia z jej szczęśliwego odpalenia.

Całe popołudnie oraz wieczór wypełniły występy zespołów muzycznych, zaprezentowali się min. Garage Rock, The Billy Goats, rzeszowska Jupa, widownia niestety nie dopisała a muzycy grali do przysłowiowej trawy. Szkoda, bo poziom i wrażenia muzyczne artystów były o wiele wyższe od innych zespołów, odwiedzających regularnie nasz powiat, ściągających za każdym razem tłumy gapiów.

Drugi dzień to szereg prezentacji. Na plac naukowego festynu wybraliśmy się z samego rana.

Odwiedzamy pierwsze stanowisko. Należy ono do Politechniki Krakowskiej Wydziału Inżynierii i Technologi Chemicznej, doświadczenia omawia Leszek Ruchomski. Tu można oglądnąć suchy lód, który wrzucony do wody w zależności od środowiska zasadowego, kwaśnego czy obojętnego, zmienia jej kolor. Wszystko paruje, wygląda jak z bajki. To co pokazują studenci to wszystko chemia pokazowa, ale nie tylko, każde doświadczenie ma swoje zastosowanie.

Potem przychodzi czas na kolejne doświadczenia. Bardzo widowiskowa jest prezentacja sztucznej krwi. Połączenie kilku substancji oraz zanurzenie noża w jeszcze innej, w kontakcie jednej z drugą na skórze, daje efekt krwisto czerwonej smugi, charakterystycznej przy skaleczeniu.

Ciekawie brzmi kontakt metalu z suchym lodem, a dźwięk przypomina pracę szlifierki - to "krzyk suchego lodu", który bez stanu wodnego, przechodzi od razu stan lotny. Następnie przychodzi czas na potwora z bagien, tak nazywa się doświadczenie, które wykonuje się za pomocą ciekłego azotu, który mając temperaturę około -178 stopni, w kontakcie z azotem z powietrza, gwałtownie paruje tworząc charakterystyczną pianę.

Kolejne doświadczenie jest bardzo efektowne, studenci w małej miseczce łączą glin z jodem, chcą zainicjować reakcję dodaniem kropelki wody, a tu niespodzianka, reakcja zachodzi sama. Uśmiechają się, potwierdzając iż chemia jest nauką eksperymentalną, widać żyją tym.

Pokaz kończy się wystrzałem mieszaniny nadchloranu z magnezu, który jest tak głośny, iż trzeszczą szyby w okolicznych domach.

Doświadczeniom przeprowadzanym przez swoich podopiecznych z życzliwością, przygląda się dr inż. Stefan Kurek, który na tegorocznych Atrakcjach Naukowych, wygłosił wykład pt. „Inspiracje  faustowskie” ilustrowany muzyką oraz scenografią (z motywami chemicznymi), nawiązującą do Fausta.

Na kolejnym stanowisku możemy liznąć nieco wiedzy astronomicznej. Pokaz prowadzi Michał Chrost z Liceum Ogólnokształcącego w Bieczu. Zachęca do oglądania słońca za pomocą teleskopu Coronado, który ma specjalny filtr wodorowy, co umożliwia zobaczenie wybuchów na słońcu. Objaśnia fachowo, iż są to protuberacje, czyli wybuchy koronalne na słońcu. W wizjerze oglądamy dużą czerwoną plamkę na powierzchni której non stop zachodzą wybuchy podobne do erupcji wulkanu.

Kolejny boks to działka Studenckiego Koła Naukowego Pozyton, reprezentujące Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie. Dziewczyny pokazują doświadczenia, które zgodnie z tematem przewodnim tegorocznych Atrakcji Naukowych, nawiązują do sportu. Udowadniają, jak ważna jest fizyka w sporcie wyczynowym. Można tu zobaczyć tor laserowy, gdzie można zaobserwować w jaki sposób porusza się światło, w zależności przez jakie środowisko przechodzi. Duże zainteresowanie wywołuje działko magnetyczne, które strzela kulkami z dużą siłą, gdyby nie podstawiony plastikowy kubek, to z pewnością metalowa kulka znalazła by się na sąsiednim stanowisku. A to tylko połączenie kilku magnesów i przykład przekazywania sobie energii.... Fizyka zaskakuje oglądających na każdym kroku. Dziewczyny mają nadzieję na to, iż wybór tego kierunku studiów, pozwoli im w przyszłości znaleźć dobrą pracę,dodając z dumą, iż fizycy mają możliwość odnalezienia się wszędzie.

Kolejne stanowisko wypełnia makieta, składająca się z kilku miniaturowych bloków mieszkalnych, miedzy którymi rozpięta jest sieć rurek, wypełnionych zieloną cieczą. Makietę objaśnia Robert Płoskonka z Politechniki Krakowskiej, Wydział Inżynierii Środowiska. Prezentuje model sieci wodociągowej, który ma za zadanie pokazać, jak w praktyce działa sieć wodna, z którą mamy do czynienia na co dzień. Zwraca on uwagę na problemy eksploatacyjne dobrego i racjonalnego wykorzystania wody. Przytacza przykład Krakowa lat 80-tych, gdzie jego pomysłowi mieszkańcy, którzy szukali rozwiązania na powtarzające się problemy związane z brakiem wody, zabezpieczali się, napuszczając ją do wanny. To był przykład samo spełniającej się przepowiedni, co doprowadziło do jeszcze większych problemów z dostępem do wody bieżącej.  Na kanwie tych wydarzeń oraz faktu, iż woda stała się stosunkowo drogim surowcem, stworzono wydział Inżynierii Środowiska, gdzie studenci na zajęciach wodociągowych, uczą się projektować prawidłowe i wydajne sieci wodociągowe.

Największym hitem Atrakcji Naukowych w Łużnej była prezentacja drukarki, z racji wykorzystania wszystkich trzech wymiarów, nazywana drukarką 3D. Może się ona okazać kolejnym ważnym ogniwem w rozwoju techniki. Umożliwia ona drukowanie przedmiotów przestrzennych. Obecnie zbiór surowców do drukowania jest mocno zawężony, na tą chwilę jest nim plastik, czekolada. Nie mniej jednak możliwości takiej drukarki wydają się być nie ograniczone. Wystarczy bowiem odpowiedni  projekt w programie komputerowym o nazwie Slizer, by za chwilę cieszyć się np. wydrukowanym przedmiotem np. gwizdkiem lub figurką, która może stanąć na półce, pełniąc rolę ozdoby. Możliwości rozwoju są ogromne, o czym świadczy fakt, że każda drukarka 3D, ma możliwość wydrukowania 70% części potrzebnych do budowy kolejnej drukarki. Niesamowite prawda? Od studentów można było uzyskać informacje na temat prowadzonych doświadczeń, z wykorzystaniem różnych materiałów, które mogą posłużyć za paliwo do takiej drukarki.

Nie sposób opisać dokładnie wszystkich stanowisk. Jednak wszędzie efekt był ten sam. Zainteresowanych doświadczeniami było tak wielu i młodych, i starszych, iż nie wszystko można było zobaczyć w ciągu zaledwie kilku godzin. Szkoda. Być może za rok na prezentacje i doświadczenia warto wygospodarować jeszcze jeden dzień. Wszystko przed organizatorami, tej świetnej i bardzo przyszłościowej imprezy.

Finałem święta nauki w Łużnej, był koncert Wilanowskiej Orkiestry Symfonicznej z Warszawy pod dyrekcją  utalentowanego młodego dyrygenta Michała Czubaszka, która zaprezentowała repertuar różnych gatunków muzycznych, a na scenie przewijali się znani soliści Beata Wyrąbkiewicz, Julita Mirosławska, Krystian Krzeszowiak, Michał Milowicz oraz Jacek Silski. Publiczność była bardzo zachwycona i mimo chłodu oklaskiwała muzyków. Swoje pięć minut miały też dzieci z Państwowej Szkoły Muzycznej w Szalowej, które supportowały muzyków z Warszawy wprowadzając świetny klimat i nieco opóźniając występ wilanowskiej orkiestry.

foto: Kamil Tokarski

foto: Sławomir Tokarski

sobota:

(tes)