Obok Gorlickich Pomników - Dom Pamięci im. Wilhelma Macha

Podziel się

Oceń

U zbiegu ulic Legionów i Krasińskiego znajduje się Dom Pamięci im. Wilhelma Macha, potocznie nazywany „Szklarczykówką”. Kamienica ta zasługuje na szczególną uwagę i szerszy opis, gdyż mało kto z młodego pokolenia zdaje sobie sprawę z tego jaką historię niesie za sobą ten budynek. W czasie okupacji mieściła się tu siedziba Gestapo,. Przez Szklarczykówkę przeszło 2780 aresztowanych, z których 293 osoby zamordowano. Pozostali w większości trafili do obozów koncentracyjnych. W piwnicach budynku można zauważyć napisy, które zostały wyryte przez znajdujących się tam więźniów.

02.03.2014 05:00 (aktualizacja 10.08.2023 18:25)

„Szklarczykówka” była placówką zamiejscową Komisariatu Policji Granicznej (Sipo i SD) w Jaśle tzw. Nebenstelle Gorlice – kierowali nim kolejno: SS-Unterscharführer Hovelmayer, SS-Oberscharführer Otto Friedrich oraz SS-Hauptscharführer Ernst Fundheller. 30 czerwca 1968 roku w Norymberdze za zbrodnie popełnione w Gorlicach zostali osądzeni gestapowcy z Nebenstelle Gorlice: Paul Baron, Ernst Piecha i Otto Fridrich ( po wojnie zmienił nazwisko na Goppfert). Wszyscy zostali skazani na dożywocie. W trakcie procesu jako świadek obrony zeznawał Ernst Fundheller. Rozpoznali go świadkowie oskarżenia ( m.in. M.Boczoń, M.Szwarc, J.Matelles) jako szefa gestapo w Gorlicach. Fundheller został aresztowany, prawdopodobnie zmarł przed lub w trakcie swojego procesu.

Po wojnie jako miejsce przesłuchań mieszkańców Gorlic przez NKWD wybrano budynek „Szklarczykówki”. Katownia niemiecka przemieniła się w katownie komunistyczną. Po śledztwie w Gorlicach wszystkich aresztowanych pędzono pieszo do Nowego Sącza. Wszelkie próby ucieczki karane były śmiercią. Pewnego razu podczas wyprowadzania aresztowanych ze „Szklarczykówki” próby ucieczki podjął się Henryk Sadowski, były policjant. Niestety, został on na miejscu zastrzelony.

W roku 1985 budynek został przekazany w ręce Związku Nauczycielstwa Polskiego z okazji 80-lecia i 20-lecia śmierci pisarza Bronisława Sartoriusa. Dziś w budynku znajdują się pomieszczenia mieszkalne oraz biura prywatnych działalności.

Korzystałem z :

www.sztetl.org.pl

"Wyzwolenie, czy zniewolenie?" Narodowe Gorlice, halogorlice.pl

fot.adr

(adr)

Data dodania: 02.03.2014 05:00

Wyświetleń: 1855