Konferencja naukowa upamiętniająca ofiary pierwszego obozu internowania w Europie [FOTO]

Podziel się

Oceń

W piątek (6 grudnia) w Kasztelu w Szymbarku odbyła się konferencja naukowa „Talerhof. Pierwszy obóz internowania w Europie”, zorganizowana przez Stowarzyszenie Ruska Bursa w Gorlicach oraz lokalne muzea. Wydarzenie miało na celu przypomnienie o tragicznych losach galicyjskich Rusinów oraz innych narodowości przetrzymywanych w obozie. Uczestnicy konferencji mieli okazję wysłuchać prelekcji ekspertów z różnych dziedzin, które przybliżyły zarówno genezę obozu, jak i jego miejsce w historii i kulturze.

Monika Bobola
Wczoraj, 08:57

Konferencja w Kasztelu w Szymbarku — *Konferencja „Talerhof. Pierwszy obóz internowania w Europie”*

Autor: Natalia Pacana-Roman/UM Gorlice

W Kasztelu w Szymbarku odbyła się konferencja naukowa „Talerhof. Pierwszy obóz internowania w Europie”. Wydarzenie, którego organizatorem było Stowarzyszenie Ruska Bursa w Gorlicach, Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach oraz Muzeum Ziemi Bieckiej, objęte zostało patronatem Burmistrza Miasta Gorlice Rafała Kukli.

Wydarzenie poprowadziła Przewodnicząca Zarządu Stowarzyszenia Ruska Bursa w Gorlicach Natalia Małecka-Nowak. Na konferencji burmistrza Gorlic reprezentował Kierownik Wydziału Oświaty, Kultury i Promocji Urzędu Miejskiego w Gorlicach Wojciech Zapłata.

Obóz w Talerhofie, założony w 1914 roku przez władze Austro-Węgier, był jednym z pierwszych obozów internowania w najnowszej historii. Stał się miejscem cierpienia tysięcy galicyjskich Rusinów, w tym Łemków, którzy zostali uznani za „niepewnych politycznie” obywateli cesarstwa. W warunkach niemal zupełnego braku infrastruktury, odpowiedniego zaopatrzenia, a nawet podstawowych środków higieny, przetrzymywano tam ludzi podejrzanych o sympatyzowanie z carską Rosją. Wystarczyło wskazanie sąsiada bądź posiadanie w domu literatury w zapisie cyrylicznym, żeby być aresztowanym, a następnie skierowanym do obozu.

Był to obóz o wieloetnicznym charakterze. Przetrzymywano w nim nie tylko Rusinów, ale też Polaków, Rumunów, Słowaków, Żydów, Ukraińców, Romów i Rosjan. Wielu z nich przypłaciło internowanie zdrowiem, a w wielu przypadkach również życiem. Obóz funkcjonował do 1917 roku.

Konferencja w Szymbarku miała na celu nie tylko upamiętnienie ofiar, ale również pogłębioną analizę historycznych procesów, które doprowadziły do tych tragicznych wydarzeń. W ramach spotkania odbyły się trzy panele tematyczne:

Panel I poświęcono genezie obozu na tle polityki narodowościowej Monarchii Austro-Węgierskiej. Prelegenci, m.in. dr hab. Andrzej Zięba (Uniwersytet Jagielloński) oraz dr hab. Andrzej Olejko (PANS w Jarosławiu), omówili przyczyny represji oraz ich konsekwencje dla społeczności łemkowskiej. Kwestie dotyczace duchownych grekotatolickiej diecezji przemyskiej w obozie Talerhof w swoim wystąpieniu przedstawił dr Adam Szczupak.

Panel II skupił się na porównaniach Talerhofu z późniejszymi polskimi obozami jenieckimi z lat 1918-1919. Wystąpienia takie jak „Dąbie – to polski Talerhof” dr. Wiktora Węglewicza zwróciły uwagę na ciągłość mechanizmów wykluczenia i represji. Z kolei Damian Nowak z Muzeum Ziemi Bieckiej przedstawił działalność Centralnego Komitetu Talerhofskiego w okresie międzywojennym. Uczestnicy wydarzenia wysłuchli także wystąpienia pt. „Ruska Krajna” jako dwustronny wysiłek na rzecz integralności Węgier (1918-1919), który wygłosił prof. dr hab. Peter Švorc z Uniwersytetu Preszowskiego.

Panel III dotyczył form upamiętnienia Talerhofu oraz jego obecności w kulturze i literaturze. Ks. dr Roman Dubec przybliżył międzywojenne obchody talerhofskie w Czarnem, a dr hab. Helena Duć-Fajfer (UJ) omówiła wpływ tych wydarzeń na świadomość łemkowskiej inteligencji. Piotr Trochanowski odniósł się do obecności Talerhofu w rusińskich tekstach kultury.