„Kromer krok po kroku” – niezwykły projekt polsko-ukraiński

Marcin Kromer to najsłynniejszy bieczanin

Jego działalność i dokonania miały duży wpływ na politykę, kulturę, naukę i życie religijne w XVI wieku. Jak się okazuje jego życie i dokonania mają także wpływ na współczesność. W 2017 roku Biecz i Rohatyń – miasto na Ukrainie, podpisały porozumienie o współpracy. Oba miasta związane są postacią Marcina Kromera, który w  latach 1558-1562 roku był proboszczem w Rohatyniu, gdzie miał duże zasługi dla dokumentowania dziejów miasta. 

Właśnie ta wszechstronna postać Marcina Kromera stała się przyczynkiem do realizacji wspólnego projektu pn. „Marcin Kromer krok po kroku”, który zakładał wspólny wyjazd młodzieży z Gminy Biecz i Rohatynia na Warmię w celu szukania pamiątek i dziedzictwa kulturowego związanego z Kromerem. 
Projekt otrzymał dofinansowanie z dotacji Ministerstwa Edukacji i Nauki. Projekt ten to cykl wydarzeń edukacyjnych i wizyt studyjnych, które służą popularyzacji wiedzy o dokonaniach Kromera na arenie dyplomatycznej, naukowej i historycznej. Nad całością czuwa Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji i Ministerstwo Edukacji i Nauki oraz Polsko-Ukraińska Rada Wymiany Młodzieży.

Odkrywali Warmię, szukali śladów Kromera

Uczestniczący w projekcie uczniowie Szkoły Podstawowej Nr 2 w Bieczu, Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Binarowej, Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Rożnowicach i młodzież z Rohatyńskiego Centrum Kultury w terminie od 19 do 23 września przebywali na Warmii, by odszukać związki między Rohatyniem a Bieczem oraz poznać miejsca, gdzie Kromer powadził ożywioną działalność polityczno-naukową. Podczas wyprawy młodzież prowadziła prace badawcze związane z poszukiwaniem miejsc i dziedzictwa życia Marcina Kromera dla historii polskiego i europejskiego renesansu.

Pierwszego dnia, z samego rana, młodzi odkrywcy związków bpa Marcina Kromera z Bieczem i Warmią przekroczyli symboliczną granicę między Mazurami a Warmią, za którą znaleźli pomnik-kamień poświęcony Kromerowi, ufundowany w 2012 przez Gminę Biecz. Po południu odwiedzili Muzeum Archidiecezji Warmińskiej, w którym znajduje się kielich ufundowany przez Kromera oraz Muzeum Warmii i Mazur, gdzie spędzili czas w kaplicy Marcina Kromera oraz obejrzeli zbiory biblioteki muzealnej zawierające starodruki Kromera. Ostatnim punktem zwiedzania było Planetarium w Olsztynie. 

Dzień był długi i pracowity, ale młodzież uczestnicząca w projekcie „Kromer krok po kroku” nie miała najmniejszego problemu z tym, by znaleźć siłę na wieczorną integrację i udział w zajęciach obfitujących w lodołamacze. Poznali się lepiej, określili swoje oczekiwania względem projektu oraz dokonali wstępnej ewaluacji wiedzy na temat bpa Marcina Kromera. Los zdecydował o składzie osobowym grup polsko-ukraińskich, które od następnego poranka pracowały wspólnie nad realizacją kolejnych działań projektowych

Wtorkowe przedpołudnie młodzież spędziła w Katedrze we Fromborku, w której Kromer ufundował epitafium Mikołajowi Kopernikowi oraz w Muzeum Mikołaja Kopernika. Po południu udała się do Braniewa, gdzie odwiedziła Dom Prowincjalny sióstr Św. Katarzyny, którym Kromer zatwierdził regułę zakonną. Jednym z punktów wycieczki było także spotkanie z pasjonatami historii w Muzeum Ziemi Braniewskiej i wizyta w Katedrze Mniejszej w Braniewie, przy której niegdyś znajdował się klasztor sióstr Św. Katarzyny. Wieczorem odbyła się prezentacja grup projektowych z SP nr 2 w Bieczu - o związku Marcina Kromera z Bieczem i z Rohatyńskiego Centrum Kultury- o mieście Rohatyń i jego związku z Kromerem.

W środę, w poszukiwaniu śladów Marcina Kromera na Warmii, młodzież dotarła do Lidzbarka Warmińskiego, miasta, w którym jest zlokalizowany Zamek Biskupów Warmińskich. Polsko-ukraińskie grupy projektowe wzięły udział w grze terenowej w poszukiwaniu skarbów zamkowych. Następnie zwiedzili komnaty, w których Kromer modlił się, pracował i przyjmował poselstwa. Zobaczyli pierwsze wydanie jego dzieła w języku polskim z 1611 roku. Jednym z największych odkryć uczestników projektu było to, że na Warmii lokowano wieś o nazwie Kromerowo, której zasadźcą był brat Kromera- Bartłomiej.

W czwartek młodzież popłynęła tramwajem wodnym z Tolknicka do Krynicy Morskiej, gdzie przeprowadziła sondę uliczną wśród jej mieszkańców, a następnie odpoczywała nad morzem w promieniach wrześniowego słońca. Po południu zobaczyli przekop Mierzei Wiślanej i zwiedzili najpiękniejszą na Warmii wieś - Kadyny, w której rośnie najstarszy po Bartku dąb - pomnik natury.

W piątkowy ranek, w ostatnim dniu pobytu polsko-ukraińskiej grupy projektowej na Warmii, młodzież udała się z wizytą do Urzędu Miasta Frombork, by podczas spotkania z Burmistrzem Miasta zaprezentować efekty prowadzonych na Warmii badań. Prezentacje rozpoczął koordynator projektu „Kromer Krok po Kroku”, Dyrektor Szkoły Podstawowej nr 2 w Bieczu, Pani Monika Kowalska-Orlewska. Korzystając z okazji, przedstawiła walory turystyczne Biecza i zaprosiła władze Fromborka do wizyty w naszym mieście. Piątkowe popołudnie uczestnicy projektu spędzili na Zamku w Malborku. 

Dlaczego? 

W bibliotece malborskiego Zamku Krzyżackiego znajdują się pierwodruki dzieł Marcina Kromera. 
 

19 października w Bibliotece Biecz odbyło się podsumowanie projektu „Kromer krok po kroku”, podczas którego młodzież przedstawiła rezultaty swojej pracy m.in. opracowaną po wyprawie fotoksiążkę oraz wystawę fotografii poświęconą miejscom i przedmiotom związanym z Marcinem Kromerem. Wśród zaproszonych gości byli obecni Burmistrz Biecza Mirosław Wędrychowicz, Dyrektorzy Instytucji wspierających realizację projektu, dyrektorzy szkół prowadzonych przez Gminę Biecz uczestnicy projektu oraz uczniowie klas ósmych z tychże szkół. Dzięki połączeniu internetowemu w podsumowaniu wzięli także udział przedstawiciele z Ukrainy – delegaci władz miasta Rohatyń, dyrektor instytucji partnerskiej po stronie ukraińskiej oraz uczestniczki projektu z rohatyńskiego centrum twórczości dla dzieci i młodzieży. 
Na tym młodzież  z Gminy Biecz i Rohatynia zakończyła swoją przygodę na Warmii, ale to z pewnością nie koniec poszukiwań, przyjaźni oraz współpracy partnerskiej.