Rocznica śmierci Aleksandera Skrzyńskiego. Wyprawa na polowanie okazała się jego ostatnią [FOTO]

W poniedziałek (25 września) obchodziliśmy rocznicę śmierci Aleksandra Skrzyńskiego, urodzonego w majątku rodowym w Zagórzanach, ostatniego z rodu Skrzyńskich.

Aleksander Skrzyński uzyskał stopień doktora filozofii w Krakowie i Monachium, ukończył także studia prawnicze, co otworzyło mu drogę do wielkiej polityki. Pozostawił w niej swój bardzo wyraźny ślad. Działał zarówno na terenie Polski jak i w innych krajach europejskich i to w czasie jednej z największych politycznych zawieruch współczesnego świata. W 1919 roku został posłem nadzwyczajnym i ministrem pełnomocnym w Bukareszcie. Trzy lata później zaczął pełnić funkcję ministra spraw zagranicznych w gabinecie Władysława Sikorskiego. 

Pochodził z naszego regionu i tutaj spoczywają jego doczesne szczątki. Zginął w pełni sił, w tragicznych okolicznościach.

Wyprawa na polowanie okazała się ostatnią

25 września 1931 Aleksander Skrzyński uległ poważnemu wypadkowi samochodowemu i zmarł na skutek odniesionych ran. 

Jak donoszą źródła, tego dnia podróżował wraz z płk. Morawskim, szoferem Majerem i strzelcem Szymańskim. Jechał z Oporowa na polowanie zmierzając w okolice Częstochowy. Podczas wymijania wozu, spłoszony koń zmusił kierującego pojazdem do zjechania na podmokły teren. Niestety próba powrotu na ubitą drogę nie powiodła się. Pojazd wpadł w poślizg i najechał na kamień, po czym samochód uderzył w drzewo, koziołkował i wywrócił się do rowu. To spowodowało, że Skrzyński został przygnieciony przez pojazd i zmarł kilka minut po wypadku, nie odzyskawszy już przytomności. Ciężko ranny został także strzelec Szymański. Pozostali towarzysze podróży hrabiego Skrzyńskiego wyszli z wypadku bez szwanku. 

 Tak o jego śmierci pisali w Krotoszyńskim Orędowniku Powiatowym:

Na miejscu wypadku przeprowadzono natychmiast wizję lokalną. Przyczyna tragicznej śmierci hr. Skrzyńskiego nie została dotychczas ustalona. Na ciele jego widnieją tylko nieznaczne obrażenia. Miejscem straszliwej katastrofy była szosa Łąkociny. Samochód został poważnie uszkodzony. Prawe tylne koło jest złamane, zdruzgotany jest również cały stopień z prawej strony, z lewej pogniecione zostały błotniki ochronne. Właściciela powózki, który po wypadku natychmiast odjechał, odnaleziono. Jest nim gospodarz Stanisław Olejniczak z Nabiszyc, pow. odolanowskiego.

Pogrzeb byłego ministra i premiera Aleksandra Skrzyńskiego odbył się 1 października 1931 r. w Kobylance koło Gorlic. W 1932 r. jego szczątki przeniesiono do rodzinnego grobowca w Zagórzanach, zwanego piramidą Skrzyńskich. Zaprojektowana przez architekta i malarza Teodora Mariana Talowskiego, wzorowana na piramidzie faraona Cheopsa.

Aleksander hr. Skrzyński zabłysnął na arenie międzynarodowej i do dziś przez wielu uznawany jest za jednego z najwybitniejszych Polaków. Pokazał, że ciężką pracą można zajść bardzo daleko. Za swoje wybitne zasługi był wielokrotnie odznaczany:

• Krzyżem Komandorskim i Wielką Wstęgą Orderu Polonia Restituta, 
• Wielkimi Wstęgami: 
  • francuskiej Legii Honorowej, 
  • watykańską Piusa IX, Korony Włoskiej, 
  • Gwiazdy Rumuńskiej, 
  • czechosłowackiego Lwa Białego, 
  • finlandzkiej Białej Róży, 
  • austriackiego Złotego Krzyża Zasługi, 
  • szwedzkiej Gwiazdy Polarnej, 
  • peruwiańskiego Słońca i 
• estońskim Krzyżem Wolności I klasy.

Pomimo wczesnej śmierci, Aleksander Skrzyński zapisał się na kartach historii Polski i Europy. Grobowiec rodziny Skrzyńskich do dziś budzi ogromne zaciekawienie wielu osób, szczególnie ze względu na swój nietypowy kształt. Istnieje także opowieść o lęku przed ciemnością, która miała spowodować, że wnętrze grobowca miało być przez sto lat oświetlane w środku. Zagórzańska piramida czeka na prace konserwacyjne. Zachęcamy do odwiedzenia tego miejsca (piramida zlokalizowana jest za budynkiem Nadleśnictwa Gorlice w Zagórzanach).