Unikatowy monument. Tak wygląda dziś cmentarz nr 118 w Staszkówce [FOTO]

Podziel się

Oceń

Jeśli chcielibyście zobaczyć niezwykłe miejsce, z którego roztacza się piękny widok, to z pewnością Cmentarz wojenny nr 118 położony w Staszkówce może być jedną z rekomendowanych lokalizacji.

Monika Kulka-Smołkowicz
30.01.2023 09:21

Unikatowy monument. Tak wygląda dziś cmentarz nr 118 w Staszkówce [FOTO]

Autor: halogorlice.info ©

Cmentarz na 118 w Staszkówce jest położony na terenie okręgu nr 4 Łużna, w którym zlokalizowanych jest jeszcze 26 innych cmentarzy wojennych.

Cmentarz wojenny nr 118 w Staszkówce położony jest na szczycie wzgórza Mentlówka i ma powierzchnię 3520 m².

Spoczywa na nim 439 żołnierzy armii niemieckiej, 281 żołnierzy walczących w szeregach armii austriackiej i 43 żołnierzy z armii rosyjskiej (to informacje za wikipedią, R. Frodyma podaje odpowiednio: 456 Austriaków, 42 Rosjan, 282 Niemców z pułków gwardii pruskiej na 1 i 2).

Znajdziemy tutaj 40 mogił masowych, 8 zbiorowych – rzędowych i 209 pojedynczych.

Cały cmentarz jest zaprojektowany niezwykle harmonijnie, symetrycznie. Projektem pól grobowych, ogrodzenia i nagrobków był niemiecki sierżant saperów, Anton Müller, a projekt pylonów był autorstwa prof. Hermanna Kurta Hosaeusa, niemieckiego rzeźbiarza i medaliera.

Na miejscu znajdziemy bardzo wiele interesujących detali, które powodują, że spójny wygląd cmentarza jest jednocześnie formą dzieła sztuki o głębszym znaczeniu. To dzieło sztuki cmentarnej. Na betonowych nagrobkach widzimy żeliwne krzyże. Są podobne, ale nie identyczne: ich kształt odpowiada bowiem przynależności armijnej pochowanych w danym miejscu żołnierzy.

Charakterystyczny punkt na tym cmentarzu to cztery pylony. Jeśli staniecie dokładnie pomiędzy nimi i wzniesiecie wzrok ku górze, zobaczycie wzór krzyża niejako wymalowany na niebie. Centralny pomnik zwraca uwagę już z daleka i jest doskonale widoczny m.in. ze wzgórza na granicy Zborowic i Sędziszowej. Każdy z pylonów ma wysokość 15 metrów. Od wejścia do cmentarza do samych pylonów prowadzi prosta ścieżka: dawniej wzdłuż niej rosły krzewy, dziś już nieobecne na nekropolii.

Na szczycie pylonów znajdują się stylizowane miecze. W pierwotnych założeniach miały być cztery, jeden na każdym pylonie, jednak przerwa w pracach nad nimi spowodowała, że przez wiele lat były jedynie dwa. Jak wyjaśnia wikipedia:

Nieobecność tych elementów architektury, podobnie jak brak kamiennego gzymsu okapowego, tablic inskrypcyjnych oraz dwudzielnej nadbudowy wynika z przerwania wszystkich prac budowlanych w przededniu rozpadu monarchii habsburskiej, w październiku 1918 r.

Dziś informacja ta jest już nieaktualna, co widzimy oglądając zdjęcia z tego miejsca. Dzięki współpracy polsko-węgierskiej i dofinansowaniu, w 2016 roku przeprowadzono prace, dzięki którym pylony zostały wykończone. Co ciekawe, w przewodniku Romana Frodymy, Cmentarze wojskowe z okresu I wojny światowej w rejonie Beskidu Niskiego i Pogórza z 1985 roku widzimy szkic pylonów, na których szczycie są cztery miecze (opisane jako „stan z 1916 r.”).

Na dolnej części pylonów, w miejscu, gdzie dziś pozostawiane są znicze i symboliczne wiązanki widzimy zaś płyty z inskrypcjami. O tym, jak miały one wyglądać i jaką treść zawierać przeczytacie w niezwykle interesującym, szczegółowym opisie budowy tego cmentarza na Forum Austro-Węgry. Nowe forum o podwójnym państwie Habsburgów, gdzie użytkownik KG przygotował doskonały opis. Co ciekawe, w merytorycznej rozmowie inni użytkownicy we wpisach, dzielili się m.in. fotografiami pylonów otoczonych rusztowaniami w czasie remontu.

Gorąco polecamy lekturę tego wpisu na wskazanym forum!

Dziś cmentarz nr 118 w Staszkówce prezentuje się bardzo surowo. Wiele pięknych zdjęć, które na nim wykonano pochodzi z okresu wiosenno-letniego. Mimo zimowych warunków, na śniegu widoczne są jednak liczne ślady odwiedzających. To ważne miejsce pamięci, które przykuwa uwagę zwiedzających przez cały rok.

Dlatego też gorąco zachęcamy Was do odbycia małej, popołudniowej wycieczki właśnie w okolice cmentarza nr 118 w Staszkówce.

Listę osób pochowanych na tym oraz innych cmentarzach wojennych znajdziecie na stronie Groby wojenne na terenie Małopolski

Źródło info: R. Frodyma, Cmentarze wojskowe z okresu I wojny światowej, wikipedia.pl, Forum Austro-Węgry, mat własne